GAZÂLİ'YE GÖRE RİYANIN DÖRT DERECESİ VARDIR:
1- Yapılan ibâdette hiç sevap niyeti olmaması, tamamen riyâ ile edâ edilmesi: Bu, riyânın en ağır olanıdır. İnsanların yanında abdestsiz bile namaz kıldığı halde, yalnız kaldığı zaman hiç kılmayan kimse gibi. Bu namaz sırf insanlara gösteriş içindir, hiçbir hayrı yoktur.
2- Allah’ın rızasını da niyet ederek gösteriş için ibâdet yapılması: Ancak bu niyet zayıf olup bu kâbil kişiler de yalnız kaldıklarında bu ibâdeti yapmazlar. Gösteriş tarafı, sevâb tarafından daha ağırlıklıdır.
3- Gösteriş ve sevap tarafları eşit tutularak ibâdet yapılması: Bu tipler eğer riyânın yanında bir de sevap veya sevabın yanında bir de riyâ niyeti olmasa, bu ameli yapmazlar. İkisinin eşit olarak bulunmasıyla bu ameli edâ ederler. Bu kişiler, böyle bir amelinden dolayı zarar da fayda da görmezler.
4- İnsanların duymuş olmasından dolayı ibâdetlerin daha da gayrete gelinip takviye edilmesi, artırılması: Böyle birisi, kimse duymasa da ibâdetini yapar. Dolayısıyla ibâdeti sırf riya maksadıyla yapmadığı için yaptığı ibâdetten fayda görebilir.
Gazâli, İhyâ, cilt 3, syf 654
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder