BİR KAPIDA İKİ TOKMAK
Koca koca evler, devasa konaklar söz konusu olduğunda onların
kapılarındaki tokmaklar küçük birer ayrıntı gibi görünür belki. Ama
Osmanlı medeniyeti için evlerde ve
konaklardaki bu "küçük" ayrıntı başlı
başına bir kültürdür. Kapılar gibi kapı
tokmakları da ev sahibinin sosyal ve
kültürel kimliği hakkında fikir verirken, sanatsal açıdan da incelenmeye
değer çok çeşitli tokmaklar süslermiş
evlerin kapılarını. Bunların yanı sıra
kapı tokmaklarının unutulan öyle bir
özelliği varmış ki, insan bu özellikteki
ince düşünceye hayran kalabiliyor.
Eski Osmanlı evlerinin dış kapılarında
iç içe ya da üst üste iki tokmak bulunurmuş. Bunlardan büyük olanı kalın
ve tok ses çıkarırken, küçük olanı ise
ince bir ses çıkarırmış. Ecdadımızın
naif düşüncesi şurada ki; eve gelen
misafir erkek ise kalın ses çıkaran
tokmağı, kadın ise ince ses çıkaran
tokmağı kullanırmış. Böylece ev sahibi kapıdaki misafir hakkında fikir
sahibi olur ve misafirini ona göre karşılarmış. Bu tür fonksiyonel amaçlarının yanı sıra kapı tokmaklarının çok
çeşitli süsleme kompozisyonları ve
malzemelerle bezenmesi, Osmanlı
sanatının inceliklerini göstermesi
açısından önemlidir.
D.İ.B.T., 25 Ağustos 2016
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder